![]()
Psikolog Lale Şeylan 05057675885
atalale34@gmail.com
SELEKTİF MUTİZM (SEÇİCİ KONUŞMAZLIK)
16/01/2020 SELEKTİF
MUTİZM (SEÇİCİ KONUŞMAZLIK) Çocukların, kaygı duydukları ortamlarda konuşmamaları, ancak
seçtikleri ortamlarda konuşuyor olmaları durumuna “selektif mutizm”
denmektedir. Bu soruna sahip çocukların evde aile üyeleriyle, oyun
arkadaşlarıyla konuşabildikleri, tanımadığı kişilerle konuşmadıkları dikkat
çekmektedir. Daha önce bu soruna sahip olduğu halde sadece basit bir çekingenlik olarak görülen
durum, çocuğun okula başlaması ve öğretmeniyle konuşmamasıyla, belirgin bir hale gelir. Oysaki başlangıcı erken
çocukluk dönemidir. Kızlarda görülme sıklığı, erkeklere oranla daha fazladır. “Selektif mutizm” tanısının konulabilmesi için, çocuğun
konuşmama durumunun okula başladıktan en az iki
aydan beri devam ediyor olması gerekmektedir. Çünkü okulun başladığı ilk zamanlarda, bir
çocuğun çekiniyor olması ve bunun bir aylık bir süreyi bulması olağandır. SM’li sahip çocuklar
jest ve mimiklerini kullanabilir, iletişimde bulunduğu kişinin giysisini
çekiştirebilir, başlarını evet ya da hayır anlamında sallayabilir, ya da
mırıldanıp fısıltı halinde konuşabilirler. Bu çocuklarda
konuşmama durumuna ilaveten; Aşırı derecede utangaçlık Sosyal ortamlarda küçük düşmekten korkma Anneden ayrılmama Aşırı derecede düzenli, titiz olma, kirlenmekten korkma Öfke nöbetleri Anne- baba ya da sık görüştüğü birinci derece
akrabaları(anneanne, babaanne, dede vs..) kontrol altında tutma Karşı gelme; gibi sorunlar da gözlenmektedir. Selektif Mutizme şu rahatsızlıklar da da eşlik edebilmektedir: Sosyal fobi Kaçınma bozukluğu Alt ıslatma Dışkı kaçırma Konuşma bozuklukları Yaygın gelişimsel bozukluk Depresyon Okulda başarı düşüklüğü Anksiyete bozukluğu Psikotik bozukluk Obsesif kompulsif bozukluk Yaygın gelişimsel bozukluk Okula gitmek istememe Karşı gelme bozukluğu Arkadaşları tarafından şiddete maruz kalma, dışlanma, boyun
eğme davranışı Asperger bozukluğu Mental retardasyon Selektif mutizm dört kategoriye ayrılır: 1-Dominant anne ve çekingen baba ile karakterize olan aile
yapısında, çocuk anneye bağımlıdır ve aralarında sembiyotik bir ilişki vardır.
Babanın olmadığı, sadece annenin olduğu bir aile yapısı da olabilir. Anne
çocuğa aşırı düşkündür ve her istediğini yapar. Kendisi dışında başkasıyla bir
ilişki kurmasını istemez. Kendine bağımlı olacak biçimde bir davranış
sergilemesinden haz alır. Çocuk böyle bir yetişkine bir taraftan aşırı
bağımlıyken, bir taraftan da ona olumsuz davranır, konuşmama durumunu silah
olarak kullanarak istediklerini yaptırmaya çalışır. 2-Konuşma fobisi vardır ve kendi sesini duymayla birlikte
ortaya çıkar. Konuşma davranışını engelleyebilmek için tekrarlayıcı
davranışlarda bulunur. Bu türü en seyrek görülen biçimidir. 3-Tepkisel biçimde gelişmiş olan mutism, travmatk yaşantılar
sonucu ortaya çıkmış olanıdır. Yakınlardan birinin ölümü ya da tecavüz, cinsel
istismar gbi travmatik olaylarda çocuğun konuşmasını baskılayacak türde bir
yaklaşım sonucu ortaya çıkar. Çocuk konuşursa cezalandırılacağına dair bir
korkuyu içinde taşır. 4-Bu türünde çocuk sessizliği bir silah olarak
kullanmaktadır. Bu çocuklar pasif agresif yapıda çocuklardır. Öfkelerini
çevrelerindekileri sessizlikle manipüle ederek ve cezalandırarak
göstermektedirler. Bu çocuklarda antisosyal davranışlar da görülebilir. SM’nin neden olduğu tam olarak bilinememektedir. Nedenleri
arasında düşük öz saygı, duygusal sorunlar, güvensiz aile ortamı, travmatik yaşantılar olduğu düşünülmektedir. Bir
teoriye göre çocuğun çevreyi kontrol etmek ya da ana babayı cezalandırmak için
baş vurduğu bir öğrenme kalıbı olarak da açıklanmaktadır. Başka bir teoriye
göre; aşırı koruyucu, başkalarına karşı güvensiz, dil yada kültüre adapte
olmakta zorluk çeken ve anne baba
arasındaki anlaşmazlıklarda, birbirleriyle konuşmama şeklinde bir yol izleyen
ailelerin çocuklarında görülmektedir. Geçici ve sürekli mutizm olmak üzere iki tip düşünülmelidir. Geçici olan türünde; başlangıç beş yaşın altındadır ve altı
ay kadar sürer. Çocuk sadece tek bir ortamda ve zaman zaman konuşmama
davranışını gösterir. Sürekli mutizmde ise; çocuk beş yaşından büyüktür, altı
aydan fazla sürer, konuşmama davranışı süreklidir ve birden fazla ortamda
görülür. Tedavisinde oyun terapisi ve davranışçı yöntemler etkilidir. SM’li çocuklarla ne kadar çabuk terapiye başlanırsa, okadar
çabuk sonuç verir. Bu çocuklar mükemmeliyetçi oldukları için, yanlış
konuşacaklarına hiç konuşmamayı tercih etmektedirler. Bu yüzden anksiyetesini
arttıracak bir iletişim tarzından kaçınmak gerekir. Onlarla çok fazla konuşma gerektirmeyen etkinliklerle
iletişim kurmaya başlamak olumlu sonuç verir.Örneğin, resim yapmak, oyun
hamuruyla oynamak,vs.. Daha sonra, ona birlikte yapabileceğiniz etkinlikleri
sıralayabilir ve istemeyeceğini düşündüğünüz bir etkinlikle başlayabilirsiniz. Konuşmaya ihtiyaç duymaları
için, konuşmadıkları zaman hayal kırıklığına uğrayacaklarını hissetmelidirler.
Çünkü çevreyi kontrol etme arzuları büyük olduğundan, kontrol edemedikleri bir
durum onları rahatsız eder. Onlara kitap okuyabilirsiniz ve belli kelimeleri duyduğunda
ellerini çırpmasını ya da masaya vurmasını isteyebilirsiniz. Veya yanlış
konuşma oyunu oynayın ve yanlış konuşulduğunu duyduğunda kavanozun içine bir
boncuk atsın, doğrusunu birlikte söyleyin, ya da önce siz başlayın zamanla size
eşlik etmesini bekleyin ve bunun için ona zaman tanıyın. Okula giden SM’li çocuklarda aile, öğretmen ve ruh sağlığı uzmanı işbirliği içinde olmalıdır. Ayrıca çocuğun konuşmama durumunu sürdüren ortam ve koşullar üzerinde durup bunlarda değişiklik yapılması gerekmektedir. |
Yorumlar |
Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın |
Yazarın diğer yazıları |
ÇOCUK SAHİBİ OLMAYA HAZIR MIYIZ? - 15/10/2018 |
ÇOCUK SAHİBİ OLMAYA HAZIR MIYIZ? Çocuk sahibi olmak çok güzel tabiki fakat, bu sorumluluğa hazır olmayanların anne- babalığa soyunması düşünülmesi gereken bir konu. Çocuk sahibi olmak, toplumumuzda bir statü oluşturuyor ayrıca. |
EVLİLİKTE SEVGİ VE SAYGI - 15/10/2018 |
Mutlu bir evlilik için en çok tekrarlanan cümle; "evliliğin temeli saygı ve sevgidir" cümlesidir. Peki ama nedir bu sevgi ve saygı, açmak lazım biraz. |